Bijna iedere ondernemer heeft wel een website met interessante en actuele informatie; een visitekaartje voor je bedrijf. Je onderscheid je hiermee van anderen in de branche. Om de website mooi, actueel en interessant te houden, maken sommige ondernemers gebruik van materiaal dat zij op internet vinden. Maar let op bij het 'zomaar' gebruiken daarvan.
14 juli 2016
De juridische afdeling van FNV Zelfstandigen behandelt met regelmaat dossiers die gaan over inbreuk op intellectuele eigendomsrechten. Meestal betreft het een inbreuk op auteursrechten, wegens het ongeoorloofd gebruik van foto’s of teksten. Maar wanneer is daar nu sprake van?
Op de meeste foto’s, plaatjes en teksten rust auteursrecht. Er is sprake van een inbreuk op auteursrecht op het moment dat iemand zonder toestemming van de auteursrechthebbende gebruik maakt van bijvoorbeeld een foto of een tekst.
Of de inbreukmaker per ongeluk of expres inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht, maakt volgens veel rechters voor de verwijtbaarheid niet uit. Rechters vinden over het algemeen dat degene die een foto of een tekst plaatst, voorafgaand aan de plaatsing moet uitzoeken of het materiaal auteursrechtelijk beschermd is. Dit geldt zeker wanneer iemand handelt vanuit de uitoefening van zijn beroep of bedrijf. Een inbreuk op het auteursrecht wordt dus snel aangenomen.
Het is zo eenvoudig. Je bent op zoek naar een foto over een bepaald onderwerp. Je gaat naar Google, typt een zoekterm in en via ‘afbeeldingen’ kom je uit bij duizenden plaatjes en foto’s. Je klikt verder, kiest er één waar geen naam bij of op staat uit en gebruikt deze vervolgens voor uw website. Mag dat?
Het antwoord is nee. Ook wanneer er geen naam bij een foto vermeld staat, mag je er niet van uitgaan dat de foto rechtenvrij is. Ik zou het zelfs om willen draaien: “Ga ervan uit dat geen enkele foto rechtenvrij is, tenzij het tegendeel blijkt.”
Gebruik je toch een foto zonder toestemming van de auteursrechthebbende dan kan dat een behoorlijk bedrag kosten. Bij wijze van schadevergoeding kan aanspraak gemaakt worden op schadevergoeding voor het zonder toestemming openbaar maken of verveelvoudigen. Ook kan iemand schadevergoeding eisen voor het niet vermelden van de naam van de auteur of voor het verminken of aantasten van het werk.
Zo kan de foto waarvan je dacht dat je hem gratis kon gebruiken opeens honderden of soms zelfs duizenden euro’s kosten.
Niet alleen kan de auteursrechthebbende schadevergoeding vorderen. Daarnaast kan ook afdracht van de winst gevorderd worden. De auteursrechthebbende moet dan wel aantonen dat je winst gemaakt hebt door het gebruik van het werk.
Hoe moet je het aanpakken als je toch gebruik wilt maken van een foto die je op internet hebt gevonden?
Zorg dat je de auteursrechthebbende achterhaalt en vraag toestemming. De auteursrechthebbende is niet altijd de fotograaf zelf. Soms is het auteursrecht overgedragen.
Kun je de auteursrechthebbende niet vinden, kies dan bij voorkeur een andere foto waarvan de auteursrechthebbende wel bekend is. Waar het je niet lukt om de auteursrechthebbende op te sporen, lukt dat andersom vaak wel en kun je je geconfronteerd zien met een vordering wegens inbreuk op auteursrecht.
Als je toestemming krijgt, zal dat vaak in de vorm van een gebruikerslicentie zijn. Zorg ervoor dat deze schriftelijk wordt verleend en dat ook duidelijk omschreven is waarvoor je precies toestemming krijgt. Mag je de foto overal, zo vaak als je wilt en zonder beperkingen openbaar maken en/of verveelvoudigen en ook bewerken, of zijn bepaalde zaken uitgesloten?
Kies je voor een foto uit een beeldbank of via een stockbureau, lees dan goed de licentievoorwaarden. Zo weet je zeker dat u de foto mag gebruiken voor het doel dat je voor ogen hebt.
Ook als je je website (inclusief foto’s) door een webdesigner heeft laten maken, kun je aangesproken worden wegens inbreuk op auteursrecht, wanneer uw webdesigner de foto’s die op uw website gezet zijn zonder toestemming heeft gebruikt. Het is immers jouw website en daarmee ook jouw verantwoordelijkheid. Vraag je webdesigner dus altijd om kopieën van de licentieovereenkomsten voor de foto’s zodat je weet dat de foto’s gebruikt mogen worden en voor welke doeleinden.
Ewald van Sark
Jurist FNV Zelfstandigen