FNV Zelfstandigen beveelt iedere zzp’er aan te werken met algemene voorwaarden. Zo kunnen vele algemene onderwerpen worden geregeld die op al uw overeenkomsten van toepassing zijn. Die onderwerpen hoeven dan ook niet in de overeenkomst zelf te worden opgenomen.
8 juni 2016
Uiteraard is daarbij van belang dat u in uw offerte of overeenkomst uw algemene voorwaarden van toepassing verklaart en uw contractspartij de mogelijkheid biedt er kennis van te kunnen nemen.
Een belangrijk onderwerp dat u kunt regelen in uw algemene voorwaarden is het beperken van uw aansprakelijkheid. Hoe belangrijk dat is, bleek uit een zaak die recent door een rechtbank in het oosten van het land is behandeld.
Een opdrachtnemer had de opdracht om voorafgaande aan de renovatie van een winkelpand een asbestinventarisatie uit te voeren en ontving daarvoor € 610,-.
De opdrachtnemer meldde de opdrachtgever dat de aangetroffen materialen asbestvrij waren en dat er sprake is geweest van een volledige asbestinventarisatie. Daaraan was overigens wel toegevoegd dat niet volledig kon worden uitgesloten dat bij verbouwingswerkzaamheden asbesthoudende onderdelen werden aangetroffen die tijdens de inventarisatie niet waren opgemerkt. Volgens opdrachtnemer kon daarvan sprake zijn bij verborgen elementen, zoals materialen boven vaste plafondplaten. Als vervolgens de saneerder van het pand door middel van destructief onderzoek niet direct waarneembare asbest opspoorde, behoorde er volgens opdrachtnemer een aanvullende asbestinventarisatie te worden uitgevoerd. Opdrachtnemer had verder aangegeven dat er voor haar geen beperkingen of belemmeringen waren tijdens de uitvoering van de opdracht.
Direct na de start van de renovatiewerkzaamheden door opdrachtgever werd asbest aangetroffen op systeemplafondplaten van twee voedingsafdelingen. Al met al leidde dat tot stillegging van de renovatie, tijdverlies en tot andere kosten. Opdrachtgever claimde schade van een kleine € 74.000,-.
Opdrachtnemer vond dat zij haar werkzaamheden had verricht conform de gestelde wettelijke eisen. Opdrachtnemer deed ook een beroep op de in haar algemene voorwaarden geregelde beperking van haar aansprakelijkheid.
De rechtbank oordeelde dat opdrachtnemer in dit geval haar werk niet naar behoren had gedaan. Immers, opdrachtnemer was specifiek ingeschakeld om een volledige asbestinventarisatie te verrichten, zij had gerapporteerd dat geen waarneembare asbest is gevonden en vervolgens blijkt dat er daarna wél asbest is gedetecteerd. Ook vond de rechtbank dat opdrachtnemer geen relevant voorbehoud had gemaakt. Daarbij was van belang voor de rechtbank dat opdrachtnemer niet had gemeld belemmerd te zijn in haar onderzoek. De rechter achtte opdrachtnemer aansprakelijk voor schade. De rechter moest vervolgens bepalen tot welk bedrag dat was.
Opdrachtnemer had een tweetal bepalingen in de algemene voorwaarden die haar aansprakelijkheid beperken.
Het eerste artikel sluit aansprakelijkheid uit voor álle schade die voortvloeide uit het niet ontdekken van asbest bij inventarisaties.
Het tweede artikel regelt dat als opdrachtnemer toch aansprakelijk zou zijn, dit beperkt wordt tot € 2.500,- of tot het overeengekomen honorarium als dat meer bedroeg dan € 2.500,- met daarbij weer een maximum van € 15.000,-.
Zoals te verwachten werd het beroep op het volledig uitsluiten van aansprakelijkheid afgewezen. Het kan voor de rechtbank niet zo zijn dat een opdracht op dit gebied vrijblijvend is. Dat zou het wel zijn als opdrachtnemer juist met betrekking tot de essentie van de opdracht (is er asbest of niet?) aansprakelijkheid volledig kan uitsluiten, in het geval dat zij ten onrechte rapporteert dat er geen asbest aanwezig is.
Bij de vraag of het tweede artikel op gaat, stelt de rechtbank eerst de algemene hoofdregel voorop dat het in strijd met de goede zeden is om jezelf helemaal vrij te tekenen voor schade als gevolg van opzet of grove schuld. Volgens de rechtbank is in dit geval geen sprake van opzet of grove schuld. Hoewel de opdracht niet naar behoren is uitgevoerd, vindt de rechtbank niet dat dat opzettelijk of bewust roekeloos is gebeurd.
De rechtbank overweegt dat aansprakelijkheidsbeperking niet ongebruikelijk is, zeker als de verhouding tussen de overeengekomen prijs en de mogelijke gevolgen van een toerekenbare tekortkoming scheef kan zijn.
In dit geval is het werk verricht voor € 610,-. De geclaimde schade bedroeg een kleine
€ 74.000.- Onder die omstandigheden kon een beroep van opdrachtnemer op het tweede artikel door de beugel voor de rechtbank. Daarbij is relevant dat opdrachtgever de algemene voorwaarden van opdrachtnemer vooraf niet had betwist en zij daarmee de aansprakelijkheidsbeperking ook heeft aanvaard bij het sluiten van de overeenkomst.
De rechtbank was overtuigd dat de schade hoger was dan € 2.500,- maar aanvaardde de aansprakelijkheidsbeperking. Daarom werd opdrachtnemer veroordeeld om
€ 2.500,- als schadevergoeding aan opdrachtgever te betalen.
Opdrachtgever claimde een schade van bijna € 74.000,-. Als opdrachtnemer haar aansprakelijkheid niet had beperkt in haar algemene voorwaarden, had zij het risico gelopen aanzienlijk meer te moeten vergoeden dan € 2.500,-, mogelijk zelfs het volle pond. Een voorbeeld waar maar weer eens uit blijkt hoe belangrijk het is uw aansprakelijkheid te beperken en dat onderwerp ook te regelen in uw algemene voorwaarden. Het kan het verschil betekenen tussen een lelijke financiële tegenvaller die te overleven valt en een faillissement.
FNV Zelfstandigen heeft modelvoorwaarden (inclusief aansprakelijkheidsbeperking) ontwikkeld en de juridische afdeling adviseert u graag bij het opstellen van op maat van uw onderneming afgestemde algemene voorwaarden.
mr Ewald van Sark
Jurist FNV Zelfstandigen