Zorginstellingen grijpen toch weer terug op zzp'ers

Vanaf begin dit jaar handhaaft de Belastingdienst de Wet DBA. In de zorg heeft dat tot veel onrust geleid, veel zzp'ers vreesden hun opdrachten te verliezen. Dat lijkt niet te gebeuren: zorginstellingen komen zonder zzp'ers toch in de knel.

Strenger optreden houdt in dat een bedrijf een boete kan krijgen als een zzp'er er aan de slag gaat op vrijwel dezelfde manier als een werknemer met een vast dienstverband.

Dat staat al een tijdje in de wet DBA. Tot dit jaar werd niet op de wet gehandhaafd. Sinds 1 januari is de Belastingdienst dit wél gaan doen.

Veel zzp'ers maakten zich zorgen om deze controles: vanaf december daalde het aantal zelfstandigen. Vooral in de zorg, waar veel instellingen bijna volledig op zzp'ers draaien, waren zelfstandigen bang dat er geen werk meer zou zijn als de wet DBA zou worden gehandhaafd.

Creatieve oplossingen gezocht

Sinds januari ziet Samantha de Bruin, zelfstandig verpleegkundig specialist en coach voor zzp'ers in de zorg, dan ook grote veranderingen in de manier waarop zorgorganisaties met zelfstandigen omgaan.

"Ik heb van situaties gehoord waarin zzp'ers maandag zouden beginnen met een opdracht, maar de vrijdag ervoor hoorden dat ze niet meer mochten komen werken." Naar creatieve oplossingen om binnen de wet tóch als zelfstandige door te blijven werken wordt volgens De Bruin niet gekeken.

En dat terwijl het wel kán: De Bruin heeft zelf weinig hoeven veranderen aan haar manier van werken. "Ik heb mijn bedrijf en activiteiten bewust onder een vergrootglas gelegd: door me te verdiepen in de wet weet ik hoe ik aan de eisen moet voldoen. Maar veel organisaties en zelfstandigen weten nog steeds niet wat de wet inhoudt. Daardoor weten ze niet goed wat ze moeten doen en handelen ze uit angst in plaats vanuit kennis."

Afname van zzp in de zorg

Er is dan ook redelijk veel veranderd. "In de afgelopen zes maanden zien we duidelijke verschuivingen in hoe zorginstellingen omgaan met hun personeelsinzet", vertelt Ard Huininga, algemeen directeur bij PIDZ, een bemiddelaar voor zzp'ers in de zorg.

"Het aantal aanvragen voor extern personeel liep bij mijn organisatie begin dit jaar flink terug. In eerste instantie werd in de zorg geprobeerd om het tekort aan mensen intern op te lossen, maar al vrij snel begon dat te knellen."

Medewerkers in loondienst moesten meer uren maken, wat leidde tot overwerk en extra werkdruk. "Vervolgens moesten sommige afdelingen zelfs tijdelijk dicht omdat er geen personeel was", legt Huininga uit. Maar nu de vakantieperiode nadert, grijpen zorginstellingen tóch massaal terug op zzp'ers. "De rek is eruit en flexibiliteit is weer hard nodig."

Dat kán namelijk wel nog steeds, zegt Huininga. Als zzp'ers weer worden ingezet als 'flexibele schil' wordt de wet niet geschonden. "Waar zzp'ers de afgelopen jaren soms langdurig op één plek werkten, zien we nu vooral korte, late aanvragen. Er wordt vandaag een vraag naar personeel uitgezet voor morgen of overmorgen. Het gaat weer echt om invallen, pieken opvangen."

Rustig afwachten

Volgens Huininga hebben veel zzp'ers de veranderingen het afgelopen jaar 'gewoon' even afgewacht. "Ze hebben in de tussentijd minder in de zorg gewerkt. En misschien ingeteerd op spaargeld. Of ze zijn tijdelijk wat anders gaan doen", zegt de directeur.

Maar nu er weer meer werk is, betekent dat niet dat zzp'ers weer staan te trappelen om terug te keren bij hun oude opdrachtgevers. "Vooral de onzekerheid en de manier waarop ze begin dit jaar aan de kant werden geschoven heeft kwaad bloed gezet", denkt Huininga. "Maar nog geen half jaar later worden ze weer met open armen ontvangen."

Dat heeft bij sommigen voor frustratie gezorgd, maar uiteindelijk moeten ook zij hun boterham verdienen. "Dus wordt het toch vaak vergeven en vergeten."

BRON: NOS