Volgens René Voets, directeur bedrijven bij Interpolis, is de toename een teken aan de wand: 'We weten dat wanbetalingen regelmatig uitmonden in faillissement van de wanbetaler. Het is niet voor niets dat een ondernemer de rekeningen niet meer kan betalen. En faillissementen leiden doorgaans tot nog meer wanbetalingen en faillissementen', waarschuwt hij.

Een wanbetaling kan ook leiden tot financiële nood bij zzp'ers: vaak hebben ze maar een beperkt aantal opdrachtgevers. Als een ervan zijn rekeningen niet betaalt, dan voelt de zzp'er dat direct in zijn portemonnee. Volgens Interpolis ziet ook het midden- en kleinbedrijf het aantal wanbetalingen oplopen, maar daar zijn geen harde cijfers van.

Wat wel naar voren komt in het Interpolis-onderzoek is dat de zorgen bij zzp'ers groot zijn: meer dan de helft van de zzp'ers is bezorgd over zijn financiële toekomst door de torenhoge inflatie en stijgende wanbetalingen.

Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) bevestigt dat beeld. VZN-voorzitter Cristel van den Ven ziet de zorgen over een naderende recessie toenemen. Zelfstandig ondernemers in de bouw, zoals tegelzetters en stukadoors, zien dat het aantal offerte-aanvragen terugloopt. ,,Sommigen merken dat particulieren en bedrijven opdrachten uitstellen. In sommige gevallen proberen opdrachtgevers lagere tarieven te bedingen.''

Betaaltermijn

Uit eerder onderzoek van online bank Knab kwam een soortgelijk beeld naar voren. Sinds 1 juli 2022 moeten grote bedrijven de facturen van kleine ondernemers sneller betalen. De maximale betaaltermijn is van zestig naar dertig dagen gegaan. 'In de praktijk trekken sommige bedrijven zich daar weinig van aan', stelt woordvoerder Casper Zwart.

Zo zegt 32 procent van de zzp'ers in de afgelopen twaalf maanden later te zijn betaald dan afgesproken. 17% meldt dat ze te maken hebben gehad met opdrachtgevers die véél later betaalden. Ook rijschoolhouder Corine Bouwer uit Pijnacker merkt dat de betalingsmoraal onder druk staat. Zij ziet dat vooral haar jonge leerlingen meer moeite hebben om de rekeningen te blijven betalen, als gevolg van de stijgende lasten. Vanwege die hogere kosten heeft zij besloten om haar tarieven te verhogen. 'Als klanten niet op tijd betalen, stuur ik ze eerst een berichtje en praten we er later over. Meestal komen we er wel uit. Het is nog niet op grote schaal gaande, maar het gebeurt vaker dat ik langer op geld moet wachten.'

De ondernemer houdt er rekening mee dat het aantal wanbetalingen gaat oplopen. 'We hebben de afgelopen twee jaar gelukkig flink gespaard, dus als het straks minder gaat - als wij bijvoorbeeld minder klanten hebben of de wanbetalingen hard oplopen -, kunnen we het een tijd uitzitten. Dat het belangrijk is een stevige buffer te hebben, heb ik geleerd tijdens de crisis in 2008-2013. Toen kwamen we heel krap te zitten.'

John van Zundert (57) uit Breda is sinds vorig jaar oktober zelfstandig BHV-instructeur en ook hij merkt dat hij lang moet wachten totdat de rekening is betaald. Hij verbaast zich over de slechte betalingsmoraal van sommige bedrijven. 'Vaak krijg ik na zestig dagen betaald, terwijl dertig dagen de afspraak is. Als ze niet op tijd betalen ga ik in gesprek met de opdrachtgever en meestal lost het probleem zich dan wel op, maar fijn is het niet.'

Praten

Dat is ook het advies van verzekeraar Interpolis aan klanten: ga bij een wanbetaling niet meteen het juridische gevecht aan, maar praat met de wanbetaler en kijk of er een betalingsregeling of een andere oplossing gevonden kan worden. Voets: 'In zo'n gesprek krijg je meer gevoel bij de situatie van je opdrachtgever. Als je aanstuurt op een juridisch conflict, loop je het risico dat je een wanbetaler over het randje duwt vanwege de kosten voor een juridisch geschil, en dat wil je ook niet.'

De Nederlandse Vereniging van Incassobedrijven (NVI) constateert dat grote bedrijven bij een betalingsachterstand meteen contact zoeken met hun klant en kijken of een betalingsregeling of een andere oplossing mogelijk is. 'Je ziet dat nu bij energiebedrijven, maar ook bij woningcorporaties en zorgverzekeraars'', zegt NVI-directeur Connie Maathuis. ,,Dat is denk ik een reden waarom wij nog geen stijging van het aantal incasso's zien. Ik vermoed dat het over anderhalve maand anders kan zijn met de hoge inflatie, snel duurder wordende boodschappen en de hoge energierekening.'

Purpose, een adviesbureau in 'sociaal incasseren', kreeg de afgelopen weken 'een golf' van aanvragen binnen van bedrijven en organisaties die willen weten hoe zij klanten met betalingsachterstanden anders kunnen behandelen. Dat gaat om energiebedrijven en andere organisaties, die zien dat de betalingsachterstanden oplopen.