Energie- en inkoop¬kosten torenhoog, maar je hebt opties

De oorlog in Oekraïne versterkt een aantal problemen waar Nederlandse bedrijven mee te maken hebben. Duurdere energie en inkoop en stijgende inflatie zorgen voor hogere kosten voor ondernemers in meerdere sectoren. Lees meer over de pijnpunten én wat je eraan kunt doen.

Dit artikel is afkomstig van kvk.nl

Inkopen duurder, koopkracht daalt

Het conflict in Oekraïne heeft de kosten voor onder meer grondstoffen, energie en voedsel opgedreven. Veel bedrijven voelen dit in hun portemonnee. Bakkers betalen meer voor granen, boeren zijn meer kwijt aan kunstmest en doordat de aardolieprijs is gestegen, zijn ook kunststofproducten duurder geworden. Om over de gasrekening nog maar te zwijgen.
De prijsstijgingen raken veel sectoren doordat hogere kosten voor energie en grondstoffen effect hebben op de goederen die met die energie en met die grondstoffen gemaakt worden. Producenten berekenen de hogere kosten die ze maken door in hun producten. Dat leidt tot inflatie. In maart was de inflatie 9,7%; het hoogste percentage sinds 1976.
Niet alleen jouw eigen euro’s zijn hierdoor minder waard, datzelfde geldt voor je klanten. Als de lonen en pensioenen niet met de inflatie meestijgen, gaat de koopkracht achteruit en besteden consumenten minder. Ondernemers in de retail en de horeca voelen dat als eerste, denkt ABN AMRO.

Dit kun je zelf doen: prijzen verhogen

Op inflatie en een koopkrachtdaling heeft een ondernemer geen invloed. Wel kun je de stijging in kosten die je doormaakt doorberekenen in je eigen tarieven en prijzen. Klanten accepteren dat vaak, als je maar goed onderbouwt waarom je duurder wordt, zeggen experts.
Met nieuwe klanten gaat dat vrij eenvoudig. Maar waar het spannend wordt, zijn bestaande overeenkomsten, zoals abonnementen. “Dan heb je minder opties”, legt advocaat contractrecht Tim van Santen van juridisch dienstverlener DAS uit. “Check eerst goed wat er hierover in je overeenkomst staat: soms is er iets opgenomen over de mogelijkheid om je prijzen onder voorwaarden te verhogen voor je zakelijke klanten. Bij consumenten is dat lastiger, die zijn doorgaans beter beschermd.”

Gang naar de rechter

Heb je geen afspraken gemaakt over de omstandigheden waarin je je prijs mag verhogen en kom je er niet uit met je klant? “Dan kun je bij de rechter vragen of je je prijzen mag verhogen door kostenverhogende omstandigheden. Voor aannemers is daar wetgeving voor die je misschien ook voor dit soort situaties kunt gebruiken, zegt Van Santen. “Lukt dat niet, dan houdt het meestal op. De hoofdregel is: contract is contract. Als jij bijvoorbeeld bedrading voor auto’s inkoopt in Oekraïne, maar dat nu niet geleverd krijgt, kun je misschien een beroep doen op overmacht. Maar kun je die bedrading ook uit Japan halen voor 3 keer de prijs? Of had je ook van tevoren een grotere voorraad kunnen aanhouden? Dan is de kans groot dat je je aan je prijsafspraken moet houden. Of dat je, als je niet kunt leveren opdraait voor de schade van je afnemer.”

Korte beslistermijn voor je offerte

“Het is natuurlijk makkelijk gezegd achteraf, maar het allerbeste is om afspraken over prijsverhogingen van tevoren goed te regelen, dus bij het aangaan van een nieuwe overeenkomst”, vervolgt Van Santen. “Het slimste is alleen afspraken te maken waarvan je zeker weet dat je ze kunt nakomen. Bijvoorbeeld door geen maand bedenktijd te geven voor een offerte, want aanpassen van je prijzen kun je tijdens die termijn niet, en misschien zijn je kosten na een maand veel hoger. Wat ook helpt: zorgen dat je je spullen al in huis hebt, zodat je weet wat je kosten zijn.”
Van plan je uurtarief te verhogen? Heldere communicatie en verhoging in geleidelijke stappen kan helpen je klanten te behouden.

Prijs van vervoer en energie blijft stijgen

Niet volledig toe te schrijven aan de oorlog in Oekraïne, wel een wake up call voor Nederland: de afhankelijkheid van olie en gas uit Rusland is op lange termijn niet wenselijk. Toch is Rusland op dit moment nog steeds een belangrijke leverancier. Tussen de 15 en 20% van al het geïmporteerde gas komt daarvandaan, en zelfs 25% van alle olie. Voor grootverbruikers van energie, zoals de glastuinbouw, de bouw en de industrie betekent die hogere prijs fors hogere kosten. Maar ook andere bedrijven voelen dit. Bij het tanken, en in de maandelijkse gasrekening.
De overheid grijpt in om de kosten te dempen. De accijns op benzine is tussen 1 april en 31 december 2022 verlaagd met 17,3 cent, diesel is 11,1 cent goedkoper. Ook voor de energierekening komen tijdelijke maatregelen: de btw op stroom en gas daalt in juli van 21 naar 9%.

Dit kun je zelf doen: verduurzamen

Wie afhankelijk is van auto of bestelbus, kan niet anders dan de weg op gaan. En als je personeel in dienst hebt, zul je toch de verwarming op kantoor aan moeten zetten. Maar zeker als het over je pand gaat, kun je snel en slim besparen. Bas van den Brenk, directeur van Klimaatroute, een organisatie die bedrijven helpt te verduurzamen: “Je kunt vandaag al veranderingen doorvoeren die helemaal niet ingewikkeld zijn.” Wat je bijvoorbeeld kunt doen:

• Radiatorventilatoren gebruiken,
• Een slimme thermostaat aanschaffen,
• Ledverlichting gebruiken,
• Je cv-ketel zuiniger afstellen,
• Klimaat per ruimte regelen.

Langere termijn

Dat is voor de korte termijn. Wie verder kan en wil kijken, heeft opties om voor de lange termijn iets te doen. “Voor structurele besparingen zijn maatregelen nodig die complexer zijn en meer tijd en investeringen kosten, maar op lange termijn ook meer opleveren”, zegt Van den Brenk. Hij signaleert dat bedrijven sinds de energiekosten zijn gestegen ‘sneller besluiten maatregelen te nemen’. De stijging van de kosten versnelt daarmee de energietransitie, denk hij. “Verduurzamen is een stap die bedrijven toch al moesten nemen in de komende jaren, het gaat nu alleen sneller.”
Hoewel die investeringen voor de lange termijn meer opleveren, doen ze weinig aan de kosten die bedrijven nu moeten maken, ziet ook Van den Brenk: “Als je bijvoorbeeld een hybride warmtepomp wil, ben je als je geluk hebt aan het eind van het jaar aan de beurt. Je moet dus nu investeren om te zorgen dat je energiekosten komende winter niet de spuigaten uitlopen.”

Hoe nu verder?

Bekijk de verschillende mogelijkheden om je bedrijf te verduurzamen. Inzicht in welk onderdeel het beste past in jouw geval kun je verkrijgen door het Business Model Canvas in te vullen. Zo kun je op basis daarvan bijvoorbeeld onderzoeken of elektrisch rijden in jouw situatie past.
Check ook welke subsidies en regelingen je bij je verduurzamingsplannen kunnen ondersteunen. Zo zijn er subsidies voor emissieloze bedrijfsauto’s en duurzame energieopwekking.

Wat zijn de gevolgen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne voor Nederlandse ondernemers? Lees het in het KvK dossier.