Op de radio bij BNR

Je loopt als zelfstandige een veel hoger risico op armoede dan andere werkenden. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS. ‘Armoede onder zzp’ers is groter dan verwacht’, reageert Marjan van Noort van FNV Zelfstandigen deze week in het radioprogramma Ask Me Anything van BNR.

Zij komt bij Jörgen Raymann aan het woord als zzp-expert. Ze praten over de verontrustende conclusies van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Die wijzen uit dat je als zelfstandige zonder personeel steeds meer in een kwetsbare hoek zit. Je hebt een grotere kans om door de zogeheten lage-inkomensgrens te zakken dan een werknemer of een ondernemer met mensen in dienst.

Minder dan 1040 euro per maand

Dat betekent dat je als alleenstaande minder dan 1040 euro per maand verdient (netto). In 2017 zijn er aardig wat zzp’ers bijgekomen met een laag inkomen. Hun aandeel steeg van 8,1 procent naar 8,6 procent. Het CBS baseert zich op cijfers van de Belastingdienst.

We horen en zien het ook

‘Nou kunnen de meeste van onze leden in ieder geval hun lidmaatschap nog betalen’, zegt Marjan van Noort bij BNR. ‘Maar we horen en zien, nu ook uit dit onderzoek, dat er armoede is onder zelfstandigen.’

Vrije, blije freelancer versus gedwongen zzp’er

Zij wijst erop dat er wel verschillende soorten zelfstandigen zijn. Simpel gezegd: de vrije en blije freelancer en de minder gelukkige, gedwongen zzp’er. Die laatste zelfstandigen kunnen eigenlijk niet op een andere manier werken, omdat ze dan niet aan de bak komen. Zij werken vaak tegen een laag tarief. ‘Je komt hen tegen in de landbouw, de schoonmaak; vaak laagopgeleiden.’

Ook tarieven hoogopgeleiden staan onder druk

Maar, merkt Van Noort op, ook onder hoogopgeleide zelfstandigen staan tarieven onder druk. ‘Kijk naar de journalisten. Die hebben te maken met maar een paar aanbieders. Daar worden die tarieven nogal omlaag gehaald.’

Minimumtarief regelen in een cao

Is een minimumtarief voor zzp’ers misschien de oplossing? ‘Dat hebben wij al aangegeven’, zegt Van Noort in het radioprogramma. ‘Wij denken dat het handig is om dat in een cao te regelen, dat mag nu nog niet.’ Het zou volgens haar goed zijn om dit per sector te bekijken en regelen.

Niet iedereen krijgt zijn zaakjes zelf op orde

Een luisteraar vraagt zich af of een instantie als de Kamer van Koophandel zelfstandigen meer moet begeleiden. Want waar de ene alles keurig voor elkaar heeft, met verzekeringen en zijn afdrachten, krijgt de ander de boel maar niet op de rit. ‘Die blijft worstelen met die achterstand.’

Je moet je goed voorbereiden op je eigen bedrijf

Van Noort herkent dit wel. ‘Vroeger moest je je middenstandsdiploma halen. Nu zijn er ook best veel mensen die een eigen onderneming beginnen en zich niet realiseren wat er allemaal bij komt kijken en dat je je zaakjes op orde moet hebben.’

Goed van start met FNV Zelfstandigen

Ze wijst erop dat je voor heel veel terecht kunt bij FNV Zelfstandigen. Bijvoorbeeld voor trainingen als Goed van start. ‘Oftewel: waar moet je allemaal op letten als je voor jezelf begint? Het is wel van belang dat je alles goed regelt. Je onderneemt voor eigen rekening en risico. Dat is niet niks.’

Meer drempels voor zelfstandigen?

Tja, en moet iedereen ook zomaar zzp’er kunnen worden? Of zijn er meer drempels nodig? Van Noort: ‘Gelukkig zijn er heel veel vrije, blije zelfstandigen. Maar helaas is er ook een andere groep, en daar hebben we het hier over, die over het algemeen niet zo gelukkig is. Daar kun je die drempels wel voor opwerpen.’

Verdienmodel voor bedrijven en opdrachtgevers

Die groep werkenden is de afgelopen jaren steeds groter geworden, zegt ze. ‘En is ook een beetje het verdienmodel geworden voor bedrijven, voor opdrachtgevers. Zo’n zelfstandige die zich verder niet verzekert en een tarief heeft van 12, 13 euro per uur, dat is natuurlijk vele malen goedkoper dan een werknemer waar je dan ook nog de verzekering voor regelt.’

Onderhandelen, verplichte AOV en toegang tot pensioen

‘Wij zeggen als FNV: zelfstandigen, prima, hartstikke goed. Maar er een paar dingen moeten geregeld worden. Dan heb ik het over de mogelijkheid om te kunnen onderhandelen namens een groep zelfstandigen, een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering [AOV] en de mogelijkheid voor zelfstandigen om ook toegang te krijgen tot pensioenvoorzieningen.’

Wil je alles horen? Luister dan naar de hele uitzending van Ask Me Anything.