Globalisering, robots en onzeker werk: pak je rol als zzp'er
Globalisering, robotisering, onzeker werk en veranderend werkgeverschap. Ze stellen ons voor een steeds grotere uitdaging. Ook jou als zelfstandige. Hoe gaat de vakbeweging hiermee om? Je leest dit en meer in het rapport Precaire Polder. Voor jou als zzp’er is zeker een rol weggelegd, zegt Etienne Lemmens, adviseur sociale zekerheid en arbeidsmarkt en lid van het sectorbestuur van FNV Zelfstandigen. ‘Het onderzoek daagt je uit die rol te pakken.’
Het rapport is het resultaat van het onderzoeksproject Historische Verkenningen Vakbeweging. De onderzoekers van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis duiken in de geschiedenis van de vakbeweging van 1980 tot nu. Zij schetsen de belangrijkste economische veranderingen van de afgelopen decennia. Flexibilisering en fragmentatie van de arbeidsmarkt springen in het oog.
Grote dilemma’s door globalisering en robotisering
Het onderzoek geeft volgens de auteurs aan dat globalisering, precarisering (onzekerheid van werk), robotisering en veranderend werkgeverschap de vakbeweging voor grote dilemma’s stelde en stelt. Flexibilisering heeft de traditionele organisatiebasis van de vakbeweging ondermijnd en robotisering gaat ten koste van werkgelegenheid van grote groepen minder geschoolde arbeiders.
Vakbeweging koos voor behoud werkgelegenheid
De vakbeweging koos vanaf de jaren ’80 voor behoud van werkgelegenheid door in te zetten op centrale akkoorden. De werkgevers hebben met succes ingezet op flexibilisering van bedrijfsprocessen en arbeidsverhoudingen, onder andere ondersteund door opeenvolgende kabinetten en de groeiende macht van multinationals.
Focus niet alleen op werkgelegenheid
De vakbeweging moet meer concrete en expliciete antwoorden formuleren op de belangrijkste uitdagingen en niet alleen focussen op 1 punt, zoals werkgelegenheid. De economische transformatie van de afgelopen en komende decennia heeft een impact die een gezichtsveld vergt die ver boven de conventionele oplossingsstrategieën van de vakbeweging uitgaat. Er is, zoals de FNV in het Offensief stelt, een ‘race naar de bodem’, maar dat wordt niet voorkomen door de aanpak van uitwassen in enkele sectoren. Dat lijkt eerder te getuigen van een defensieve visie en strategie, zo zou je kunnen opmaken uit het onderzoek.
Leden werven? Geef gewone leden meer zeggenschap
De auteurs vragen de vakbeweging op zoek te gaan naar een brede, solidaire maatschappijvisie die diepgaandere antwoorden biedt op de huidige sociaaleconomische ontwikkelingen. Acties om leden te werven, die meestal alleen tijdelijk winst opleveren, zouden volgens de auteurs tot betere resultaten kunnen leiden als gewone (nieuwe) leden meer zeggenschap krijgen.
FNV-bonden hebben zich opnieuw uitgevonden
Maar dat is onvoldoende Tot slot geven de onderzoekers aan dat de FNV-bonden zich opnieuw hebben uitgevonden, in een nieuwe structuur, en dat ze met behulp van organizing ook weer meer aandacht geven aan offensieve collectieve belangenbehartiging. Dat is alleen niet voldoende, zeggen zij. Ze vragen voortdurende aandacht ‘voor democratische en emanciperende organisatievormen en actiemethoden vanuit een open en brede, wereldwijde en historische blik’.
Zelfstandigen kunnen zinvolle en creatieve bijdrage leveren
‘De sector Zelfstandigen en het Expertisecentrum Zelfstandigen, als exponenten van vernieuwing binnen de FNV en de maatschappij, kunnen daar een zinvolle en creatieve bijdrage aan leveren’, zegt Etienne Lemmens, lid van het sectorbestuur van FNV Zelfstandigen en onderzoeker en adviseur sociale zekerheid en arbeidsmarkt.
Wil je het hele rapport lezen? Dat kan hier (pdf).