Kick-off in Den Haag: 'Werken als zelfstandige'

Woensdag 24 januari 2018 vond het kick-off overleg plaats. Het was de aftrap voor het nieuwe kabinet om te inventariseren hoe de verschillende belangenbehartigers van zelfstandigen aankijken tegen een (beperkt) aantal voorstellen van het kabinet om een eind te maken aan de huidige situatie op de arbeidsmarkt. Op dit moment geldt nog steeds de Wet DBA, maar deze wordt niet gehandhaafd.

foto: Manager Marjan van Noort (rechts) van het FNV Expertise Centrum Zelfstandigen wordt geïnterviewd door een journalist van Radio1.

> Bekijk de inzet van FNV Zelfstandigen in onze position paper (pdf).

Drie groepen

Het kabinet stelt voor om de groep die als zelfstandige werkt, te verdelen in drie groepen. Voor de onderkant van de arbeidsmarkt stelt het kabinet een minimumtarief voor van 125% van het minimumloon. Dat komt neer op € 15 - € 18 per uur. Onder dit tarief –aangevuld met een aantal voorwaarden – kan alleen in loondienst worden gewerkt (“must-in”).

Voor de bovenkant van de arbeidsmarkt – het kabinet denkt daarbij aan een tarief van € 75 en hoger – geldt dat de mogelijkheid van een opt-out komt: de werkende kan kiezen om uit de sociale zekerheid te stappen. Voor de middengroep wordt een zg. ‘opdrachtgeversverklaring’ ingevoerd. Het idee is een webmodule te maken, die de opdrachtgever invult en die dan, bij een positieve uitkomst van de webmodule, gevrijwaard wordt voor loonheffingen en werknemersverzekeringen.

Verdeeldheid, maar…

Bij alle organisaties riepen de voorstellen in meer of mindere mate weerstand op. Wél blijkt er overeenstemming te zijn over het nut van het minimumtarief. Ook PZO en VNO gaven tijdens het overleg aan hier vóór te zijn, niet principieel, maar wel pragmatisch. Over hoe dit minimumtarief er precies uit moet komen te zien, verschillen de meningen wel flink. Dat het huidige tarief te laag is, wordt breed onderschreven. FNV Zelfstandigen en sommige andere organisaties wezen op het belang dit minimumtarief sectoraal te benaderen, vanwege de enorme sectorale verschillen die er zijn. De Kunstenbond hield daarover een vlammend betoog, dat op veel instemming kon rekenen. Andere partijen zien meer in een integraal minimumtarief, maar wijzen op de moeilijkheid dat veel zelfstandigen niet met uurtarieven werken, maar projecten voor een vast bedrag uitvoeren. Of zeer verschillende uurtarieven hanteren, maar per saldo wel boven het minimumtarief uitkomen.

Opt-out

Ook de mogelijkheid voor een opt-out riep verschillende reacties op, variërend van een roep om de opt-out al bij een lager tarief mogelijk te maken, tot het betoog van FNV, CNV en FNV Zelfstandigen om vooral ook te kijken naar de vraag welk probleem hier mee wordt opgelost. Ook vroegen partijen goed te kijken naar het effect van deze maatregel op de verzorgingsstaat. Bovendien heeft het kabinet niet gekozen voor een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering, wat er toe zal leiden dat deze groep nog steeds te maken heeft met risicoselectie en uitsluiting voor verzekeraars.

De opdrachtgeversverklaring riep nog wel de meeste weerstand op, al is dat om zeer uiteenlopende redenen. Het zal hoe dan ook meer administratieve rompslomp met zich meebrengen en daar zijn de meeste organisaties geen voorstander van. Minister Koolmees heeft al laten weten.

Hoe nu verder?

Het werd minister Koolmees weer goed duidelijk dat de meningen in het veld ver uiteen liggen en het lastig is een passende en uitvoerbare wetgeving te maken. De minister gaat nu eerst de Kamer informeren, maar zal voor de zomer het veld opnieuw uitnodigen om in gesprek te gaan. In de media heeft de minister inmiddels al laten weten vast te houden aan zijn plannen.