In de verkenning 'Voor de zekerheid. De toekomst van flexibel werkenden en de moderne organisatie van arbeid' van de WRR (de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) beschrijven en analyseren deskundigen de toenemende flexibilisering. Hoe verandert de organisatie van arbeid in verschillende opzichten, wat zijn de drijvende krachten daarachter, welke gevolgen zien we, en wat zouden antwoorden van de overheid en andere actoren kunnen zijn?

Ook FNV Zelfstandigen werkte mee aan de totstandkoming van de WRR-verkenning. Josien van Breda, directeur van FNV Zelfstandigen: 'Flexibiliteit in je werk is goed. Daarmee ontwikkel je jezelf en het geeft ruimte voor nieuwe kansen. Er moet echter wel gezocht worden naar bestaanszekerheid. Daar waar tarieven onder druk staan is daar meer behoefte aan. Wij kunnen ons vinden in de hoofdlijnen van de conclusie in deze WRR-verkenning. Het komt ook overeen met wat onze leden willen.'

Eenderde van het aantal werkenden
Nederland is Europees koploper zzp-schap en tijdelijke contracten. Het aantal mensen met een tijdelijk contract of werkzaam als zzp'er is inmiddels bijna eenderde van het aantal werkenden. Flexibilisering is steeds wijder verspreid en structureler van aard. Ook is in toenemende mate sprake van hybridisering van arbeid: er ontstaan nieuwe combinaties en mengvormen van ondernemen, werken en consumeren. Mensen kunnen geld verdienen in de deeleconomie, zzp'ers zijn soms tegelijkertijd werknemer, en er zijn ‘intrapeneurs’, ondernemende werknemers binnen bedrijven.

Zorgen voor de lange-termijn economie en samenleving
Deze ontwikkelingen hebben niet alleen positieve gevolgen voor economie en samenleving. Te veel flexibilisering kan nadelige gevolgen hebben voor het verdienvermogen van de Nederlandse economie, wanneer daardoor minder scholing en innovatie plaatsvinden. En te veel flexibilisering kan leiden tot psychologische onzekerheid (stress, gebrek aan erkenning) en levenslooponzekerheid, waar vooral jonge mensen tegen aanlopen als ze een huis willen kopen of een gezin willen stichten. Er ontstaan nieuwe kwetsbare groepen met veel onzekerheid over hun inkomen en sociale zekerheid.

Flexibilisering is een zaak van iedereen
Teruggaan naar de arbeidsmarkt van vroeger is niet mogelijk en niet wenselijk. Maar overheden en bedrijven kunnen de mate en vorm van flexibilisering aanpassen aan de aard van het werk. De overheid kan daartoe wet- en regelgeving inzetten en als werkgever het goede voorbeeld geven. Sociale partners hebben ook een verantwoordelijkheid, zoals in het moderniseren van cao’s en het stimuleren van arbeidsorganisaties met ruimte voor ondernemingszin en informeel en formeel leren. Daarnaast kunnen nieuwe zekerheden worden ingebouwd om de gevolgen van flexibilisering te compenseren. In het bestaande socialezekerheidsstelsel kunnen aanpassingen worden uitgevoerd gericht op het verminderen van de verschillen tussen vaste werknemers en flexibele werkenden. Tegelijkertijd vragen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt om een nieuwe langetermijnvisie op zekerheden. 

Over de WRR
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid is een onafhankelijk adviesorgaan, dat de regering en het parlement gevraagd en ongevraagd advies geeft over onderwerpen vanuit een langetermijnperspectief. Deze onderwerpen zijn sector overstijgend en hebben betrekking op maatschappelijke vraagstukken waarmee de samenleving in de toekomst te maken krijgt of kan krijgen. Meer informatie over de WRR is te vinden op: www.wrr.nl. 

Voor de zekerheid. De toekomst van flexibel werkenden en de moderne organisatie van arbeid is via deze link te downloaden.