Kamerdebat VAR-problematiek zzp’ers in de zorg

Gisteravond heeft de Tweede Kamer gedebatteerd over de VAR-problematiek van zzp'ers in de zorg. Waarom was dit debat zo belangrijk? En wat heeft het opgeleverd?

De actuele problematiek in de zorg is onderdeel van een groter geheel: De “Aanpak Schijnconstructies”. Enerzijds is de situatie in de zorg heel specifiek, door alle regels ten aanzien van financiering. Anderzijds straalt de inhoud van dit debat ook uit naar andere sectoren: discussies over de definitie van zelfstandigheid of over de VAR spelen overal.

Tot nu toe was er geen gedeeld beeld in de Kamer. Wij hebben de laatste maanden zeer intensief met kamerfracties én met departementen gesproken over deze situatie. Het goede nieuws is dat de Kamer gisteren redelijk eensgezind was.

We zijn blij dat de volledige Tweede Kamer vindt dat zzp'ers niet de dupe mogen worden van de aanpak schijnconstructies, zeker omdat er nog wordt gewerkt aan wetswijzigingen en er nieuw beleid op komst is. Zo riep Paul Ulenbelt (SP) op om het jachtseizoen op te schorten, zodat er in 2015 een echt grote beer geschoten kan worden. Ook Steven van Weyenberg (D66) vond dat er eerst helderheid moest zijn over het nieuwe beleid en dat er tot dat moment geen handhaving mag plaatsvinden.

Voor de naar schatting 1500 zzp'ers in de zorg die geen VAR-Wuo (Verklaring arbeidsrelatie-Winst uit onderneming) hebben gekregen, heeft staatssecretaris Wiebes toegezegd dat er naar een oplossing wordt gezocht. Een belangrijke toezegging - nu de uitwerking nog!

Wat vindt het huidige kabinet eigenlijk van zzp'ers?
In alle brieven van het kabinet staat weliswaar dat ondernemerschap een positief iets is. En dat de goede zzp'ers niet de dupe mogen worden van de aanpak schijnconstructies. Maar, tussen de regels door klinkt toch sterk de overtuiging door dat het enige juiste contract een arbeidsovereenkomst is. FNV Zelfstandigen zal hier tegen in opstand blijven komen: wij vinden het onterecht dat de grote groep, die bewust kiest voor zelfstandigheid en daarmee zelf verantwoordelijkheid neemt en een inkomen verdient, zo wordt weggezet. Daarnaast blijkt uit de toonzetting in de brieven van het kabinet geen gevoel voor de noodzakelijke vernieuwing.

Welke oplossingen stelt het kabinet voor?
Tijdens het debat gisteravond heeft het kabinet helaas niet toegezegd dat alle zzp'ers die hun VAR-Wuo zijn kwijtgeraakt, alsnog een VAR-Wuo krijgen tot het nieuwe beleid er is. De enige toezegging is dat de pilot waarbij zzp'ers rechtstreeks een contract met het zorgkantoor kunnen krijgen, ook toegankelijk wordt voor deze groep.

Volgens staatssecretaris Wiebes ligt het probleem bij de zorgwetgeving. Staatssecretaris Van Rijn van Financiën zal daar op terugkomen. Een andere oplossing die het kabinet voorstelt is de VAR Webmodule. Doel hiervan is dat de opdrachtgevers beter aangepakt kunnen worden, zodat niet - zoals nu het geval is - de zzp’ers de dupe zijn. Verder werd er nog een Interdeparmentaal Onderzoek aangekondigd.

Wat is de reactie van FNV Zelfstandigen op deze voorstellen?
We vinden dit veel te mager. We hadden gehoopt en ook gerekend op een concrete oplossing voor de groep gedupeerde zzp'ers – nu! De Kamerfracties waren ook hier unaniem over. Vooral Mei Li Vos was kritisch. Volgens haar zijn de zzp'ers onmisbaar en ze kan zich niet voorstellen dat iets dat al jarenlang bestaat, niet zou mogen.

Toezeggingen en onderzoeken zijn belangrijk, maar leveren onze FNVZZP-leden nu niets op. Over de komst van de VAR Webmodule maken we ons grote zorgen. Deze zorgen worden gedeeld door de Kamer. Zo stelde Pieter Omtzigt (CDA) voor om de VAR Webmodule pas in te voeren nadat er een totaalvisie op zelfstandig ondernemerschap is ontwikkeld. We hebben onze zorgen over de VAR Webmodule al geuit aan de betrokken ministeries, maar nog geen reactie gehad.

Wat was de grootste ergernis van FNV Zelfstandigen bij het debat?
Al jarenlang werken zzp'ers in de thuiszorg terwijl de sector al vanaf 2007 onder de loep van de Belastingdienst ligt. De staatssecretaris van Financiën zette het beeld neer dat iedereen weet dat “het” niet mag om zo met zzp'ers te werken en dat mensen dus bewust onjuist gehandeld hebben. Daarmee gaat hij geheel voorbij aan het feit dat wet- en regelgeving niet eenduidig is en dat er de afgelopen jaren op grond van juiste informatie VAR-Wuo’s zijn verstrekt. Daarmee worden onze FNVZZP-leden, die volledig te goeder trouw werken en alles goed willen doen, weggezet als fraudeurs. Die houding vinden wij - zeker voor deze staatssecretaris - volstrekt ongepast.

Verder werd het probleem gebagatelliseerd. Het zou "nog" slechts 3% van de zorgverleners betreffen - waarmee de indruk werd gewekt dat het slechts een kwestie van tijd zou zijn voor de laatste inwoners van het Gallisch dorp ook in loondienst zouden werken …

Door de afwezigheid van staatssecretaris van Rijn is een belangrijk deel van het debat (de specifieke situatie in de zorg) verschoven naar mei. Dat is heel vervelend voor alle mensen die nu in onzekerheid zitten - wij zullen de tijd zo goed mogelijk gebruiken om een bijdrage te leveren in de zo noodzakelijke oplossingen.

Gerelateerd nieuws:
> Voorstel constructieve oplossing ZZP Zorg
> Handhaving VAR opschorten
> Belastingdienst blijft zzp'ers in zorg dwarszitten