TROS Radar over zzp'ers in de zorg
Uitzending van maandag 24 februari
De problemen die ontstaan zijn in de zorg door de rigide en inhoudelijk onjuiste houding van de Belastingdienst ten aanzien van de VAR zullen u niet zijn ontgaan. Vanavond besteedt TROS Radar aandacht aan het onderwerp naar aanleiding van de petitie van FNV Zelfstandigen en ZZP Nederland en zitten we aan tafel bij Antoinette Hertsenberg om onze standpunten toe te lichten.
Op dit moment werken wij met man en macht aan de vele individuele procedures. Tegelijkertijd doen we er alles aan om een politieke oplossing te creëren. Immers, het probleem in de zorg is nu zeer urgent en dient in het belang van cliënten èn zelfstandige zorgverleners op korte termijn opgelost te worden. Daarnaast zal zonder ingrijpen deze problematiek ook in andere sectoren snel uit de hand lopen.
Gesprek in de Tweede Kamer
Op 20 februari was er op initiatief van FNV Zelfstandigen een bijeenkomst in de Tweede Kamer. Hierbij waren Kamerleden van de regeringspartijen VVD en PvdA en Kamerleden van D66, CDA en SP aanwezig. Ook andere zzp-belangenbehartigers en een aantal thuiszorgorganisaties waren erbij.
Tijdens het gesprek hebben wij eerst de ervaringen van onze leden gedeeld. Voor 2014 hebben veel leden van FNV Zelfstandigen nog steeds geen VAR-Wuo gehad, ook als ze in voorafgaande jaren op basis van dezelfde omstandigheden wel een VAR-Wuo ontvingen. Hierdoor kunnen zij niet werken als zorgverlener. Ook is het tempo waarin aanvullende vragenlijsten en bezwaarprocedures afgehandeld worden, tergend traag. We hebben de Tweede Kamerleden goed kunnen uitleggen wat de gevolgen hiervan zijn voor zzp’ers, maar ook voor de cliënten die geen zorg meer kunnen krijgen. De aanwezige Kamerleden begrepen de urgentie van het probleem en waren het met ons eens dat de problemen wel heel eenzijdig op de zzp’er afgewenteld worden. Ze vonden dat er op korte termijn iets moet gebeuren.
Vervolgens hebben wij onze visie op de problematiek gegeven.
Inbreng visie FNV Zelfstandigen op de actuele VAR problematiek:
Innovatie arbeidsmarkt
Vanuit veel perspectieven wordt gewerkt aan een harmonische en duurzame inbedding van de zzp’er in de arbeidsverhoudingen. Zo werkt FNV Zelfstandigen met AWVN (waarbij in dit verband ook de Overheid is aangesloten) aan Goed Opdrachtgeverschap, en is bijvoorbeeld de mogelijkheid tot een volwaardige pensioenregeling voor zzp’ers inmiddels in regelgeving vastgelegd.
Mede gezien de complexiteit (arbeidsrecht, ondernemingsrecht, fiscaal recht en sociaal zekerheidsrecht) is hierbij meer sprake van een evolutie dan van een revolutie.
De problemen, zoals nu in de zorg, ontstaan doordat er geen heldere criteria zijn wanneer sprake is van zelfstandig ondernemerschap of van een dienstverband, waardoor de term “schijnzelfstandigheid” te pas en te onpas wordt gebruikt. Vanuit onze optiek kan en mag er in deze discussie niet alleen naar het fiscaal perspectief worden gekeken, dat doet geen recht aan het belang noch aan de complexiteit van de discussie. Dit is juist wat er in de zorg gebeurt.
Standpunt FNV Zelfstandigen over handhaving VAR
Het ingrijpen via de VAR is op meerdere manieren oneigenlijk, onrechtmatig en onuitvoerbaar.
1) De VAR heeft niet alleen fiscale werkingskracht, maar werkt in de praktijk veel breder. Het intrekken van de VAR bepaalt niet primair wie er hoeveel belasting afdraagt, het is de facto een beroepsverbod. Immers, de zzp’er heeft zelf geen middelen om zijn/haar diensten op een andere manier aan te bieden.
2) Met het intrekken van de VAR raken we individuen en de maatschappij door aan de noodrem te trekken. Juist sectoren als Zorg en Onderwijs worden nu getroffen – en dan uitsluitend de werkenden en de cliënten. Bemiddelingsbureaus en opdrachtgevers blijven buiten schot.
3) In de rechtspraktijk mag de Belastingdienst een beschikking herzien als er sprake is van nieuwe feiten of omstandigheden. Dat is uitdrukkelijk niet het geval.
4) Daar waar de rechter zich heeft uitgesproken bestaat een zeer gemengd beeld. De éne zaak die bij het Hof is voorgekomen, is door de Belastingdienst verloren.
5) Op dit moment wordt gewerkt aan de herziening van de VAR-systematiek per 1 januari 2015. Het lijkt gek om nu, met nog 9 maanden te gaan, de oude systematiek overboord te gooien.
6) Duizenden zo niet tienduizenden zullen beroep aantekenen. Een dergelijk aantal beroepszaken is zowel voor de Belastingdienst als voor FNV Zelfstandigen niet te verwerken. Vele langdurige beroepsprocedures kosten veel tijd en geld en leggen goede zorg en goed onderwijs langdurig plat.
Naar oplossingen:
1) Een fiscaal cq. financieel probleem moeten we fiscaal cq. financieel oplossen
FNV Zelfstandigen is van harte bereid mee te denken over een hervorming van de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en starten met behoud van WW. De huidige regelgeving geeft juist zzp’ers aan de onderkant van de markt een onevenredig voordeel, waarmee oneigenlijke motieven voor zogenaamd “ondernemerschap” juist daar kunnen ontstaan.
2) Eerst het juiste alternatief, dan pas corrigerende maatregelen
Het niet-verlenen van de VAR of het roepen dat iemand schijnzelfstandige is, lost niets op. Voor sommigen lijkt het vaste dienstverband het ideale alternatief. Echter,
Sommige diensten zijn niet inpasbaar in de huidige CAO of financiering – dit leidt tot kostenverhoging en kwaliteitsverlies (denk aan 24-uurs diensten in de palliatieve zorg);
80% van de zelfstandigen kiest bewust en autonoom voor zelfstandigheid - om kwalitatieve redenen (weg van de bureaucratie, kwaliteit willen leveren). Het afdwingen van het keurslijf zal leiden tot verlies aan kwaliteit in Zorg en Onderwijs.
Tenslotte hebben wij onze simpele conclusie gesteld: Stop de onrechtmatige en onwerkbare ingreep van de Belastingdienst. Het ontwricht de zorg, het ontwricht het onderwijs, en leidt tot hoge kosten. Dat is onze boodschap.
De Kamerleden kunnen helaas zelf niet besluiten om de handhaving in de zorg te stoppen. FNV Zelfstandigen is daarom niet alleen met Kamerleden in gesprek, maar ook met alle andere partijen die bij deze problemen betrokken zijn. Wij houden u op de hoogte!